Każdy dystrybutor ubezpieczeń (agent/OFWCA) zawiera rocznie wiele ubezpieczeń. W tym jest dużo ubezpieczeń od ognia i innych zdarzeń losowych: domów mieszkalnych, mieszkań, mienia firm, rolników, mienia na budowie itd. Zgodnie z prawidłowościami występują także szkody – w zasadzie dobrze załatwiane przez wszystkie zakłady ubezpieczeniowe – dla których zawieramy ubezpieczenia. Właśnie kryterium dobrej likwidacji szkód powinno być dla każdego pośrednika najważniejszym wyznacznikiem tej współpracy.
Z czego wynika odmowa wypłaty odszkodowania przez ZU?
W kilkunastu przypadkach spotkaliśmy się w Alwisie z odmowami wypłaty odszkodowań i były to decyzje zgodne z ogólnymi warunkami ubezpieczeń tych ZU. Rzecz polegała głównie na tym, że nie spełnione zostały warunki określone w OWU dla ubezpieczanego mienia w zakresie udokumentowania np. okresowych przeglądów instalacji, kominów itd. Można to sprowadzić do trzech problemów:
- Brak zgodności z prawem budowlanym. W większości ogólnych warunków ubezpieczenia problem spełniania tych warunków jest ujęty ogólnie, który można sprowadzić to stwierdzenia, że: ubezpieczane mienie powinno odpowiadać warunkom określonym w powszechnie obowiązujących przepisach prawa budowlanego i przepisach pokrewnych.
- Brak jednolitej interpretacji. Brak spójności w tym, jak poszczególne ZU powinny interpretować te zapisy prawa i jakie dokumenty żądać na ich udokumentowanie. W praktyce jedne ZU wymagają oryginalnych dokumentów literalnie potwierdzających np. dokonanie przeglądu, a inne dopuszczają uproszczone udokumentowanie tych faktów. W tym przypadku często powstają kłopoty likwidacyjne.
- Brak związku przyczynowo skutkowego. Odmowa lub zmniejszenie wysokości odszkodowania może mieć zastosowanie tylko wówczas jeśli pomiędzy powstałą szkodą a nie spełnieniem warunków określonych prawem i w OWU występuje ścisły, nie podważalny związek przyczynowo skutkowy. Np. pożar od instalacji elektrycznej i brak przeglądu tej instalacji.
Przepisy prawa stanowią, że właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest zobowiązany użytkować go zgodnie z przeznaczeniem, wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej Tak stanowi art. 61 pkt.1 i (i kolejne) Ustawy Prawo budowlane, Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów oraz Rozporządzenie MSWiA z dnia 16 sierpnia 1999 roku w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych.
Likwidacja szkód – analiza postępowania ZU
Jak powinny być udokumentowane przeprowadzone kontrole i wykonane obowiązki jeśli powstanie szkoda i występuje związek przyczynowo skutkowy pomiędzy powstałą szkodą, jej wysokością i brakiem dokumentów potwierdzających ich wykonanie? Stosować należy generalną zasadę że: określone prawem obowiązki nałożone na właścicieli budynków i budowli powinny być bezwzględnie przestrzegane i dokumentowane. I tą zasadę należy zawsze przypominać klientom przy zawieraniu ubezpieczeń. To ważne tym bardziej że ogólnie większość ubezpieczających i naszego społeczeństwa nie dba o okresowe – obowiązkowe i wymagane prawem – przeglądy swojego mienia.
Jak często należy przeprowadzać okresowe kontrole domu?
Dla zapewnienia utrzymania obiektu budowlanego (w tym domu mieszkalnego) we właściwym stanie, jego właściciel lub zarządca ma obowiązek zapewnić przeprowadzanie okresowych kontroli przez osoby do tego uprawnione. Do najważniejszych kontroli, które są obowiązkowe, oraz o których powinien pamiętać każdy właściciel domu mieszkalnego – należą:
| RODZAJ KONTROLI | KTO KONTROLUJE | CZĘSTOTLIWOŚĆ KONTROLI |
| Kontrola instalacji elektrycznej i piorunochronnej, sprawdzenie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów | Osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych | Raz na 5 lat |
| Kontrola instalacji gazowych, sprawdzenie stanu technicznego instalacji gazowych (w tym jej szczelności) | jw. | Raz na 1 rok |
| Kontrola przewodów kominowych, sprawdzenie stanu technicznego przewodów kominowych – dymowych, spalinowych i wentylacyjnych | Mistrz w rzemiośle kominiarskim – w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych; Osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności – w odniesieniu do przewodów kominowych | Raz na 1 rok |
| Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów wentylacyjnych. | Właściciel lub zarządca nieruchomości lub inna osoba przez niego wskazana, w tym osoba posiadająca kwalifikacje kominiarskie | Raz na 1 rok |
| Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych w okresie ich użytkowania w przypadku palenisk opalanych paliwem stałym ( czyszczenie kominów). | jw. | Raz na 3 m-ce |
| Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych w okresie ich użytkowania w przypadku palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym. | jw. | Raz na 6 m-cy |
Oczywiście obowiązków jest więcej, ale odnoszą się one głównie do innych i większych budynków i budowli.
Co należy kontrolować?
Została przeprowadzona analiza ośmiu naszych Ubezpieczycieli, aby zorientować się jak oni w praktyce podchodzą do spraw przy likwidacji szkód.
Kontrola przewodów kominowych i wentylacyjnych
Popularne „czyszczenie kominów” co 3 miesiące przy paliwie stałym i 6 miesięcy przy paliwach płynnych i gazowych. Najczęstszym przypadkiem jest tutaj zapalenie się sadzy lub osadów w kominie, przeniesienie ognia na inne elementy obiektu, sąsiednie obiekty lub nawet rozerwanie komina. Podstawowym dokumentem potwierdzającym udrożnienie przewodów kominowych (czyszczenia) we wszystkich ZU jest kwit wydawany przez uprawnionego kominiarza. Kilku ubezpieczycieli dopuszcza oświadczenie jeśli np. właściciel sam wykonywał czyszczenie. Jeden z ZU wymaga posiadania kwitów „kominiarskich” z dwóch ostatnich lat.
Obowiązek przeglądów przewodów kominowych i wentylacyjnych raz w roku. Pożar powstaje na wskutek nieszczelności komina, rozszczelnienia, wad konstrukcyjnych złej jakości materiałów i zużycia eksploatacyjnego komina lub przewodów kominowych (np. przegrzanie). Protokołu z przeglądu bezwzględnie wymaga kilka zakładów ubezpieczeniowych i to z ostatnich dwóch lat. Trzech dopuszcza udokumentowanie tego przeglądu w innej formie np. potwierdzenia kominiarza z czyszczenia kominów z dodatkowym wpisem że kominy nie posiadają usterek, że są sprawne do eksploatacji lub że są dobre i mogą być eksploatowane. Jeden dopuszcza jako udokumentowanie „każdy dokument wystawiony przez zakład kominiarski, z którego wynika gdzie, u kogo, kiedy i kto dokonał przeglądu i że przewody kominowe i wentylacyjne są sprawne”.
Kontrola instalacji elektrycznej i piorunochronowej
Kontrola instalacji elektrycznej i piorunochronowej przeprowadzana obowiązkowo raz na pięć lat. Zakres kontroli jest dość szeroki i znają go osoby posiadające uprawnienia do ich przeprowadzania. Pożar następuje na wskutek wad w instalacji, zużycia eksploatacyjnego instalacji i osprzętu, rozluźnienia styków, złych zabezpieczeń oraz braku ochrony przeciwporażeniowej i przetężeniowej. Wszystkie ZU wymagają bezwzględnie protokołu z kontroli wystawionego przez upoważniony podmiot, lub wpisu do „Księgi obiektu” jeśli taka jest prowadzona. Ważne żeby przyczyna pożaru jasno wynikała że powstała od „ instalacji elektrycznej” szeroko pojmowanej. To najczęściej określają biegli od pożarów, dzisiaj z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury i strażacy. Dlatego ważny jest przegląd instalacji, gdyż przeprowadzający go także ponosi odpowiedzialność w przypadku potwierdzenia nie prawdy. Tutaj mamy najwięcej niezgodności jeśli chodzi o tzw. „rażące niedbalstwo” przy powstawaniu takich szkód spowodowanych wadą instalacji elektrycznej. Warto także podkreślić że piorunochrony nie są powszechnie wymagane. Muszą być tam gdzie budynek przekracza 15 m. wysokości, posiada powierzchnię większa niż 500 m2, jest zbudowany z materiałów łatwopalnych, zbudowany jest w miejscach zagrożonych wyładowaniami atmosferycznymi (mapa wyładowań) lub gdy wymagają tego przepisy szczegółowe.
Przy przepięciach od wyładowań atmosferycznych ZU z zasady uwzględniają protokoły serwisów specjalistycznych, w których będzie jasne określenie przyczyny zniszczenia mienia i powstania przepięcia. Tylko jeden z nich wymaga zachowania uszkodzonego mienia do oglądu likwidatora, który dalej decyduje o postępowaniu i naprawieniu szkody. Zawsze po dokonaniu oględzin i określeniu wysokości kosztów naprawy należy skontaktować się z ZU w celu uzyskania akceptacji naprawy lub wymiany na nowe urządzenie. ZU może uprawdopodobnić wystąpienie wyładowania atmosferycznego w danym miejscu i o określonej porze poprzez sprawdzenie w IMiGW, powstanie podobnych szkód w sąsiedztwie itd.
Ubezpieczenie domu – obowiązek informacyjny agenta
Jest to tylko krótki przegląd dotyczący tej problematyki. Każdy ubezpieczający dom mieszkalny musi znać te przepisy i je przestrzegać, a agent w interesie klienta Ubezpieczającego/Ubezpieczonego, ale także w interesie własnym powinien informować Klientów o tych obowiązkach.
