Jakie świadczenia nie podlegają egzekucji?
Jeśli chodzi o zasadę, wyrażoną w art. 831 § 1 pkt 5 Kodeksu cywilnego, to nie podlegają egzekucji świadczenia z ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych, w granicach określonych w drodze rozporządzenia przez ministrów finansów i sprawiedliwości. Chodzi tu o “Rozporządzeniu Ministra Finansów oraz Sprawiedliwości z 4 lipca 1986 r. w sprawie określenia granic, w jakich świadczenia z ubezpieczeń osobowych i odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych nie podlegają egzekucji” (Dz. U. z 1986r. nr 26 poz. 128).
Według obowiązujących przepisów tego rozporządzenia, świadczenia pieniężne z ubezpieczeń osobowych i odszkodowania z polis majątkowych nie podlegają egzekucji do 75% ich wysokości. Ale trzeba pamiętać że, limit ochrony odszkodowań oraz świadczeń ubezpieczeniowych z polis życiowych na poziomie 75% ich wartości, nie obejmuje egzekucji alimentów oraz zobowiązań wobec ZUS z tytułu niezapłaconej składki. Egzekucji takiej dokonuje zawsze komornik na wniosek sądu lub innego organu państwowego uprawnionego do występowania z takim wnioskiem np. prokuratury, urzędu skarbowego, innego urzędu lub instytucji. Najczęściej w przypadku egzekucji pozasądowej jest to Komornik miejscowego Urzędu Skarbowego. Zajęcia danej wierzytelności komornik dokonuje w towarzystwie ubezpieczeniowym, a zawiadomienie o zajęciu doręcza ubezpieczonemu. Od takiej decyzji można się odwołać – w zależności od składającego wniosek o egzekucje – do sądu lub sądu administracyjnego w przypadku wniosków prowadzonych w drodze postępowania administracyjnego.
Stanowisko sądów w sprawie zajęcia wierzytelności z polisy ubezpieczeniowej
Sądy stoją jednak na stanowisku, że brak jest ustawowego zakazu zajęcia wierzytelności z polisy (umowy) ubezpieczeniowej. Podnoszony bardzo często fakt, że świadczenie z umowy ubezpieczenia nie było wymagalne w dacie zajęcia wierzytelności i termin ten może nie być konkretnie ustalony, nie oznacza niemożności zajęcia wierzytelności z takiej umowy. Wyłączenia takiego w “Ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji” (z dnia 17 czerwca 1966 r, Dz. U. z 1966r. nr 24 poz 151, tekst jednolity: Dz. U. z 2022r. poz 479) ani w innych obowiązujących przepisach prawa nie ma. Dla jasności, wyłączenia takie w powołanej ustawie się znajdują, ale nie obejmują one wierzytelności z dobrowolnej umowy ubezpieczenia. Bo w art. 8 § 1 pkt 14 wspomnianej wyżej ustawy, mowa jest tylko o kwotach otrzymanych z tytułu obowiązkowych ubezpieczeń majątkowych. Tak więc egzekucja z dobrowolnej polisy ubezpieczeniowej, zabezpieczenie wierzytelności może być przeprowadzana.
Podsumowanie
To tylko krótkie wyjaśnienie. Problematyka ta jest bardzo szeroka, dotyczy prawa zobowiązań (Kodeks cywilny) i związanych z tym kwestii.
“Wierzytelność jest uprawnieniem wierzyciela domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia, zaspokojenia długu. Świadczenie jest zachowaniem dłużnika, które odpowiada treści danego stosunku zobowiązaniowego i służy zaspokojeniu określonego interesu (potrzeby) wierzyciela”.
