Wielokrotnie już, na różnych łamach pisałem o zawodowej odpowiedzialności cywilnej dla poszczególnych zawodów. Otrzymuję także sygnały, aby zacząć od początku i przypomnieć podstawy tej odpowiedzialności i ubezpieczenia. „Jedni uczyli się o tym kilka lat temu – też od Pana – i już zapomnieli, bo nie na co dzień robi się te ubezpieczenia. Innych – szczególnie tych młodszych, którzy dołączyli później – nikt nie szkolił i nie szkoli z tych zagadnień. Stąd przypomnienie podstaw i tych ubezpieczeń byłoby – chyba dla wszystkich – korzystne”. Tak pisze do mnie jeden z czytelników. Dlatego zdecydowałem się podjąć ten temat i w skrócie przedstawić zagadnienia na łamach informacji kierowanych do dystrybutorów ubezpieczeń z Alwis&Secura oraz społeczności skupionej wokół bloga na Mapie Agentów.
Zawody o podwyższonym ryzyku odpowiedzialności
Jak zapewne wszyscy wiecie, istnieje w Polsce pewna grupa zawodów, w których popełnienie błędu w „sztuce zawodowej” lub nawet drobne niedopatrzenie mogą spowodować poważne, niekorzystne konsekwencje dla klienta. W ślad za tym idzie także odpowiedzialność cywilna sprawcy.
Wykonywanie takich zawodów wymaga:
- licencji zawodowych,
- certyfikatów,
- zezwoleń i zgód.
Te wymogi określają najczęściej ustawy branżowe lub przepisy samorządów zawodowych. W wielu przypadkach nakładają one ustawowy obowiązek posiadania ubezpieczenia zawodowej odpowiedzialności cywilnej (ZOC). Szczegółowe wymogi ubezpieczenia określa Minister Finansów (lub równorzędny organ) w drodze rozporządzenia.
Dlaczego ubezpieczenie zawodowe jest niezbędne?
Polisa ZOC jest podstawowym zabezpieczeniem finansowym przed dochodzeniem roszczeń, strat i zadośćuczynień ze strony klientów.
Każdy profesjonalista, nawet najlepiej wykształcony i doświadczony, nie ma 100% gwarancji, że nie popełni błędu. Często nawet przypadkowe uchybienie pociąga za sobą kosztowne następstwa. Stąd wiele zawodów, np. lekarze, adwokaci, architekci, rzeczoznawcy, agenci ubezpieczeniowi, ma obowiązek posiadania ubezpieczenia ZOC.
Podwójna ochrona – dla kogo?
OC zawodowe zawsze chroni podwójnie:
- Ubezpieczonego – przed stratą finansową, jaką musiałby ponieść, zaspokajając roszczenia klienta. Chroni więc także jego budżet domowy i rodzinę.
- Klienta – gwarantując wypłatę odszkodowania za szkody osobowe lub rzeczowe oraz rzetelną ocenę skutków błędu.
Obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenia ZOC
Choć najczęściej mówimy o ubezpieczeniach obowiązkowych, warto pamiętać, że ochrona zawodowej odpowiedzialności cywilnej może dotyczyć praktycznie każdego zawodu w formie ubezpieczenia dobrowolnego.
To ważny element Analizy Potrzeb Klienta (APK) w ramach IDD. To agent czy OFWCA ma obowiązek uświadomienia klientowi zagrożeń i możliwości zabezpieczenia się przed nimi poprzez polisę OC.
Podstawy prawne – odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa
Ubezpieczenie zawodowej odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody wynikłe zarówno z odpowiedzialności deliktowej, jak i kontraktowej:
Art. 415 Kodeksu cywilnego – odpowiedzialność ex delicto
„Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”.
Art. 471 Kodeksu cywilnego – odpowiedzialność ex contractu
„Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
Przykłady zawodów objętych obowiązkowym OC
W Polsce istnieją już setki obowiązkowych polis ZOC. Poniżej wybrane grupy zawodowe:
- Służba zdrowia: lekarze, dentyści, pielęgniarki, położne, fizjoterapeuci, farmaceuci, ratownicy medyczni.
- Prawo: adwokaci, radcy prawni, notariusze, komornicy, rzecznicy patentowi, syndycy.
- Finanse: księgowi, doradcy podatkowi, biegli rewidenci, pośrednicy kredytu hipotecznego, brokerzy i agenci ubezpieczeniowi.
- Budownictwo: architekci, inżynierowie, projektanci, inspektorzy nadzoru.
- Nieruchomości: pośrednicy i zarządcy nieruchomości, rzeczoznawcy majątkowi.
- Usługi dodatkowe: detektywi, organizatorzy imprez masowych, agencje ochrony, organizatorzy turystyki.
- Transport: przewoźnicy lotniczy, morscy i drogowi.
Podsumowanie i zapowiedź
Ubezpieczenia zawodowej odpowiedzialności cywilnej dzielą się na obowiązkowe i dobrowolne. O większości z nich napiszę w kolejnych materiałach, a temat ogólny będę kontynuował w następnej części cyklu.
